CBS-cijfers bevestigen noodzaak gezond maken van onze omgeving

• Algemeen
• Kwaliteit van leven
• Nieuws

De vandaag uitgebrachte cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek tonen aan dat er sinds 2014 minder Nederlandse volwassenen roken (van 26% in 2014 naar 18% in 2024) en overmatig alcohol drinken (van 10% in 2014 naar 6% in 2024), maar dat het aantal mensen met overgewicht gelijk is gebleven (50%) en het aantal mensen met ernstig overgewicht is zelfs toegenomen (van 13% in 2014 naar 16% in 2024).

Het is jammer dat er nog geen kentering is in de overgewichtcijfers, zoals het RIVM eerder ook al becijferde. Op een aantal andere terreinen lijken we iets gezonder te leven. Dat is positief, want roken en alcohol drinken veroorzaken veel gezondheidsschade die hiermee voorkomen wordt. Maar om langer gezond oud te worden moet er nog veel meer gebeuren met als hoogste prioriteit dat onze omgeving gezond moet worden.

Gezonde omgeving
Het is belangrijk om te benadrukken dat gezond leven geen individuele verantwoordelijkheid is. Gezond leven is bijna onmogelijk in een ongezonde omgeving. Zeker aangezien slechts 5% van de keuzes die we maken bewust en rationeel worden genomen. De overige 95% van onze keuzes zijn instinctief en op basis van automatisme. Daar hebben prikkels in de omgeving, zoals aanbod, marketing en voorbeeldgedrag grote invloed op. Met name jongeren en kwetsbare groepen zijn gevoelig voor prikkels en verleidingen.

Maatregelen
Daarom is het noodzakelijk om middels maatregelen de omgeving weer gezond te maken. Dan maakt het niet uit in welke stad of wijk je woont, daar kan iedereen van profiteren.

Wij pleiten onder meer voor:

• Gezonde producten goedkoper en betaalbaarder maken en ongezonde producten belasten;
• Dagelijks voldoende en gevarieerd bewegen meer stimuleren en makkelijker maken;
• Gezond aanbod vergroten en het aantal verkooppunten van ongezonde producten verminderen en sneller afbouwen van snellere afbouw van de verkooppunten van tabak (in 2028)
• Reclame voor ongezonde producten zoals alcohol en ongezonde voeding beperken en reclame en marketing via alle kanalen die kinderen bereikt verbieden;
• Gezondheid in alle beleidsterreinen opnemen zodat het niet alleen de verantwoordelijkheid van het ministerie van VWS is;

Gezondheidsverschillen 
Het blijft echter zorgelijk dat mensen met een basisschool of vmbo-opleiding ongezonder leven dan mensen met een hbo of universitaire opleiding. Want nu al leven de minst welvarende mensen acht jaar korter dan de meest welvarende en 24 jaar korter in goede gezondheid.
Zo blijkt uit de nieuwste cijfers dat volwassenen vanaf 25 jaar die basisschool of vmbo voltooiden, vaker overgewicht hebben (65%) dan mensen die van het hbo en universiteit komen (43%). Ook roken mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma vaker (24%) dan mensen met een hbo of universitair diploma (12%). Bij het drinken van alcohol is het opvallend dat dit meer gebeurt door mensen met een hogere opleiding.
Bestaanszekerheid is een belangrijke randvoorwaarde om gezonde keuzes te kunnen maken. Zo ontstaat chronische stress bijvoorbeeld door armoede, schulden, slechte woon- of werkomstandigheden en ziekte. En als je elke dag bezig bent om de dag door te komen, dan is die dag gezond doorkomen niet je hoogste prioriteit. Daarnaast kan financiële stress leiden tot fysieke en mentale klachten. Dus ook het aanpakken van bestaanszekerheid is belangrijk voor onze fysieke en mentale gezondheid.

Gezondheid is de basis voor een toekomstbestendige maatschappij 
Ongezondheid heeft grote gevolgen voor de gezondheid en kwaliteit van leven van mensen zelf. Het verlaagt de participatie in de samenleving en leidt tot meer eenzaamheid. Ook draagt het bij aan ziekteverzuim, productiviteitsverlies en personeelstekorten. Een ongezond Nederland heeft niet alleen grote gevolgen voor het welzijn van elke Nederlander maar ook voor onze gezamenlijke welvaart. Daarom is het belangrijk om er alles aan te doen om onze gezondheid te verbeteren.

Gezondheidsschade en maatschappelijke schade 
De schade van alcohol is groter dan we denken. Niet alleen overmatig drinken (voor mannen 21 glazen per week) is schadelijk, gezondheidsrisico’s nemen al toe door het drinken van 1 glas alcohol per dag. Het is positief dat het percentage Nederlanders dat overmatig alcohol drinkt is gedaald naar 6%. Maar tegelijkertijd drinkt nog steeds meer dan de helft van de volwassen Nederlanders meer dan het advies van de gezondheidsraad (drink geen alcohol of maximaal 1 glas alcohol per dag). Ook is het percentage jongvolwassenen (18-29 jaar) dat overmatig (8%) en zwaar drinkt (14%) nog steeds veel te hoog.

Overgewicht kan worden veroorzaakt door verschillende redenen. Het is helaas niet zo simpel dat het alleen ontstaat doordat iemand te veel of ongezond eet en te weinig beweegt. Ook hier is de rol van de omgeving belangrijk net als bestaanszekerheid en chronische stress.

De gezondheidsschade van roken, alcohol, te weinig bewegen en overgewicht is enorm. Het kost de samenleving daarnaast ook veel geld. En het heeft veel effect op de kwaliteit van leven. Daarom is er een versnelde gezondheidstransitie nodig.

Bron: artikel Centraal Bureau voor de Statistiek